Een merkwaardig artikel viel deze donderdag te lezen in de krant De Morgen (p.22). Deze gaf een ingekorte versie van het dankwoord dat filosoof en professor aan de UCL, Philippe Van Parijs uitsprak ter gelegenheid van de uitreiking van de Arkprijs van het Vrije Woord 2011, die woensdagavond in Antwerpen plaatsvond. Ik laat hem eventjes aan het woord:
“Wie ben ik om een Vlaamse, anti- clericale, literaire prijs te durven ontvangen, of toch iets dat soms zo omschreven wordt? (…) Geen Vlaming, geen « vrijzinnige », en helemaal geen letterkundige. Slechts een Brusselse filosoof die reeds 57 jaar ononderbroken in het Franstalige katholieke onderwijs zit. (…) Dat ik deze Arkprijs mag ontvangen heeft ongetwijfeld iets te maken met het feit dat ik leraars heb gehad die ervoor gezorgd hebben dat ik na twaalf jaar Collège du Sacré Coeur niet alleen in staat was het boek te lezen en ervan te genieten maar me ook vrij voelde om over dat boek te schrijven wat ik echt dacht. Ons vrije woord heeft veel te danken aan de leerkrachten die ons hebben leren lezen, ook in andere talen, en kritisch denken, ook in katholieke colleges. (…) Het vrije woord verdedigen betekent zijn eigen mening uitdrukken, ook en vooral wanneer die de pensée unique van het tijdperk tegenspreekt, of die van zijn eigen gemeenschap, of de orthodoxe anti-pensée-unique van zijn eigen clubje; ook en vooral wanneer de waarheid niet prettig is en politici en media die daarom niet zo graag vertellen. Maar het vrije woord verdedigen betekent ook de vrijheid van anderen verdedigen om dingen te zeggen waar we zelf niet mee akkoord gaan (…) Die vrijheid van afwijking beschermen tegen de dictatuur van de politieke correctheid is van groot belang.”.
Ik heb daar weinig aan toe te voegen. Professor Van Parijs past trouwens toe wat hij hier preekt. De man is één van de grote voorvechters van het afschaffen van de “C” van UCL. Maar dit doet hij nooit door ondergrondse vormen van lobbying. Hij roept op tot een eerlijk en open debat. Het is dan ook niet verwonderlijk dat aartsbisschop Leonard deze man van het vrije woord hoog in aanzien houdt, hoe groot hun meningsverschillen ook mogen zijn.
Morele meerderheden zijn zelden verstandig of verdraagzaam. Integendeel. Ik moest het nog aan mijn lijf ervaren toen ik een paar maanden geleden betoogde voor de bescherming van het ongeboren leven. “Hoe kan iemand nog vandaag het recht tot abortus in vraag stellen?”, hoorde ik prominente voorstanders van de zgn. verdraagzaamheid rondbazuinen. ’t Ja, de dictatuur van de politieke correctheid is haast onzichtbaar. En juist daarom des te gevaarlijker voor het vrije woord.